Merhaba,
Geçen ay, bu yaz gerçekleştirdiğim permakültür uygulamalarını aktarmaya başlamış, Siddashram Yoga Merkezi’nin Alanya’daki şifalı ot spirali ve malç uygulamasından bahsetmiştim. Temmuz ayının sonunda takipçisi olduğumuz Merkez Bilgi Alanı Vakfı’nın Isparta’da, Karacaören Baraj Gölü’nün kıyısındaki Çandır köyünde bulunan Reiki Huzur Vadisi Sosyal Tesisleri’nde (Resim 1 ve 2) birlikte çalışmalara katıldığımız grup arkadaşlarımla çok güzel bir şifalı ot spirali inşa ettik.
Resim 2
Resim 1
Resim 3’te göreceğiniz gibi spiralin inşaatına başlarken ilk yaptığım iş yere sapladığım yaklaşık 50’şer santimlik inşaat demiri parçalarını kullanmak suretiyle spirali iple yere çizmek oldu.
Resim 3
Buna ait kaba çizimi geçen ayki yazımda paylaşmıştım.Burada dikkat edilmesi gereken husus spiralin çapının 1.5 metreyi geçmemesi.
Spiralin duvarları için Vadi’de zamanında yapılmış inşaatlardan arta kalan gaz beton tuğlaları kullandık (Resim 4).
Resim 4
Böylece işe yaramayan bir atığı da işlevsel kılarak doğaya katkı sağlamış olduk. Gaz betonun 20 cm’lik kalınlığı her iki tarafta yerde çizdiğim 1.5 metrelik daireye eklenince spiralin nihai çapı 1.9 metre oldu ki ortasına dışından ayakta dururken ulaşmak zorlaştı. Bu yüzden spiralin duvarında kullanacağınız malzemenin kalınlığını da işin başında göz önüne almanızı ve nihai çapın 1.5 metreyi aşmamasına dikkat etmenizi tavsiye ederim. Spiralin yüksekliği de dikim, bakım ve hasadı zorlaştırmamak için kolunuzu yere paralel uzattığınızda yere göre kol boyu yüksekliği olan 1.5 metreyi geçmemeli.
Gaz betonları ipin etrafında dönerek yerleştirirken ortadan sulamayı sağlayacak sulama hortumunu da sabitleyerek önceden yerleştirmeyi unutmamak gerekiyor. Gaz betonların delikli olan taraflarını içe doğru yerleştirmeniz ise bu hacimlerin de toprakla dolarak dikilecek bitkiler tarafından kullanılabilmesini, buna ek olarak da spiralin duvarlarının statik olarak daha güçlü olmasını sağlayacaktır.
Statik olarak şifalı ot spiralleri normal şartlarda düz zemine inşa edildiklerinde kendi kendini taşıyan yapılardır. Duvarları oluşturan malzeme olarak, Vadi’deki uygulamada kullandığımız gaz beton, ağaç kütükleri ve üzerine dekoratif olarak eklenen taşlar yerine, tuğla, sadece taş, ağaç kütükleri, hatta küçük bir tepe halinde yükseltilmiş toprak yığınına ters çevrilerek saplanacak şarap şişeleri bile kullanılabilir. Nitekim annem Şennur Onuk’un Artur’daki yazlık evinin bahçesinde yaptığım spiralde yığma tuğla kullandım (Resim 5 ve 6, Artur’daki yaptığım permakültür uygulamalarının detayını bir sonraki makalede paylaşacağım).
Resim 5
Resim 6
Duvarları oluşturan malzemenin yerleştirilmesi tamamlandıktan sonra içi bir miktar toprak ile doldurulup sulandığında toprak boşlukları doldurarak sağlamlığı arttıracaktır (Resim 7). Bu aşamada suyun düzgün akışı için toprağa da elle spiral boyunca eğimli şekil verilmeli, ara boşluklar da ufak taş parçaları vs. ile doldurulmalıdır. Bence kerpiç ile harç ve sıva yapmaya gerek yok ama istenirse harç ve sıva yapılıp, hatta sıvanın üstüne mozaik gibi taş parçaları yerleştirilerek veya desenler çizilerek çok güzel tasarımlar da oluşturulabilir. Yine de en doğal ve basit halinde kalması bence en güzeli. Çimento ve betonu zaten hiç düşünmemek gerekiyor.
Resim 7
Dikkat edilmesi gereken bir diğer husus ise eğim. Spiral eğimli bir yere yapılacaksa öncelikle spiralin sonunda yapılacak olan küçük su havuzunun yeri en alt kota gelecek şekilde belirlenerek spiral yere çizilirken buna dikkat edilmeli. Spiral, en üst ortasındaki sulamadan gelecek suyun, tüm spirali dolaştıktan sonra en alttaki havuza akacağı şekilde çizilerek inşa edilmeli. Bu arada güneşin izleyeceği kavis ve etrafında varsa spirale gölge düşürebilecek yapılara dikkat edilmeli.
Eğimle baş etmek her ne kadar mümkünse de benim tavsiyem spiralin düz ve etrafı açık bir zemine inşa edilmesi. Böylece suyun akışını temin edebilmek için alt kotta kalan kenarı yükseltmek için ekstra zorlanmazsınız. Etraftaki yapıların olası gölgesi de sorun yaratmaz -Resim 7’de sol taraftaki orta duvarın kot olarak sağ tarafa göre aşağıda kaldığını, Resim 8’de su akışını sağlayabilmek için ağaç kütükleriyle yükseltilmiş olduğunu görebilirsiniz. İdealde spiralin sonundaki küçük su bitkileri havuzunun kuzeyde kalması, spiralin gölgesinin de yardımıyla havuzdaki suyu buharlaşmaya karşı koruyacaktır. Ancak eğim bu şekilde yerleştirmenize engel olabilir. Bizim Vadi’de inşa ettiğimiz spiralde eğimden dolayı havuz güney tarafta ve güneşe açık halde kaldı maalesef (Resim 8 ve Resim 11’deki kroki). Bu arada su bitkileri için oluşturulan küçük havuz, açılacak çukurun içinin kalınca, dayanıklı bir plastik örtü ile kaplanıp, örtünün kenarlarının taşlarla sıkıştırılması, çukurdan çıkan toprağın bir kısmının da gerisin geri örtünün üzerine havuzun zeminini oluşturacak şekilde doldurulmasıyla kolayca yapılabiliyor.
Resim 8
Resim 9’da spiralin yapı olarak tamamlanmış, görünümünü güzelleştirmek için eklediğimiz taşlar yerleştirilmiş ve sulama sistemi test edilmiş halini görüyorsunuz.
Resim 9
Sonrasında spiralde dikim, bakım ve hasadı kolaylaştırmak amacıyla etrafına Vadi’de bulduğumuz atık vaziyetteki fazla döşeme taşlarını kullanarak yürüme yolu inşa ettik (Resim 8 ve 10).
Resim 10
Son olarak da yaz sonu olmasına rağmen bulabildiğimiz tohum ve fidelerle, ay takvimini de dikkate aldığımız uygun zamanda dikim yaptık. Dikim için öncelikle spiralin içine dökmüş olduğumuz toprağın üstüne ince kum ve iyi kalite bahçe toprağı ile karıştırdığım fidelik toprak serpildi. Daha sonra bitkinin ihtiyaç duyduğu su ve ışık miktarına dikkat edilerek hazırlanmış krokiye (Resim 11) uygun olarak tohumlar ve fide olarak temin edebildiğimiz biberiye, kekik, kadife çiçeği ve nane, Vadi’nin ruhuna uygun bir tören ve kutsamayla planlanan yerlerine ekildi.
Resim 11
Tohumların üzeri bir parmak kadar yine özel toprak karışımıyla örtüldü. Vadi’de o sırada kompost yapımına başlanmamış olduğumuzdan tohumlardan önce alta kompost sermemiz mümkün olmadı. Vadi’de kompost yapımına ancak ekim ayında başlama fırsatı bulabildik. Gerçekleştirdiğimiz Berkeley metoduyla 18 günde sıcak kompost yapımıyla ilgili detayları gelecek yazılarımda paylaşacağım. İçeriğindeki çeşitliliğe bağlı olarak çok besleyici olan kompostu alta sermek tohumların sağlıklı ve hızlı gelişimine büyük fayda sağlıyor. Dikilen tohumların yerlerini, bulduğumuz elektrik kablosunu korumak için kullanılan beyaz borulardan 50’şer santimlik parçalar kesip sabit yazan kalemle tohumun ismini üzerine yazıp tohumu serptiğimiz yerin yanına saplamak suretiyle işaretledik. Son olarak da tüm yüzeyi bir karış yüksekliğinde samanla malçladık. Spiral ilk bir ay, fide ve tohumların ihtiyacı için ortasındaki sulama hortumunun diğer ucuna bağlanan hortum vasıtasıyla, yine ortadan, ancak elle kontrol edilerek sabah ve akşam günde iki kez sulandı. Eylül sonundan itibaren de Vadi’nin otomatik sulama sistemine bağlanarak iki günde bir otomatik olarak sulanmaya başladı. Koymuş olduğumuz saman malç tabakası 46 dereceyi aşan ağustos sıcaklarında spiralin nemini korumasını, fidelerin ve tohumların hayatta kalmalarını sağladı. Spiralimizin son halini Resim 12’de görebilirsiniz. Spiral Reiki Huzur Vadisi’nin mutfağının hemen yanında, mutfağa yaklaşık 5 metre mesafede duruyor. Yıl boyunca sayıları bazen yüze yaklaşan misafirlere yemek hazırlanan mutfağımız artık salata ve çaylar için ihtiyaç duyacağı tüm şifalı otları dört mevsim boyunca sağlıklı bir şekilde ve en az bakımla spiralden kolaylıkla sağlayabilecek.
Resim 12
Başka pratik permakültür uygulamalarımı ve permakültür bazlı çiftliklere yaptığım ziyaretlerde gördüklerimi paylaşacağım yazılarımla kısa süre sonra tekrar görüşmek üzere…
Doğayla uyumlu bir yaşama doğru yolunuz kısa ve kolay olsun.
Sevgilerimle.
Dr. Murat Onuk
