Aslan Kral filmini hatırlıyor musunuz? O filmde, arkadaşları, büyüyünce kral olacak yavru aslan Sinba’ya, üzüldüğü zaman, “Hakuna matata“, yani “Takma kafana; her şey yoluna girecek” derlerdi. Hatta çok hoş bir şarkısı da var.
Tanzanya ziyaretimizde en çok duyduğumuz cümle de bu oldu. Çocuğundan yaşlısına, rehberinden, otel görevlisine kadar herkes sorun olunca hemen “Hakuna matata” diyerek gülümsedi.
Tanzanya 26 ayrı bölgeden oluşuyor. Ülke, 1964 yılında Tanganika ve Zanzibar ülkelerinin birleşmesi sonucu Tanzanya adını almış. Zanzibar da tarihte zindanlarıyla biliniyor. Afrika’dan toplanan insanlar buradaki zindanlara getirilip kırbaçlanmış; sağ kalanlar “sağlam” diye seçilip gemilerle başka ülkelere köle olarak satılmışlar. Üstelik bu insanlık suçu 1964 yılında ancak son bulmuş.
1964 yılı gibi yakın bir tarihe kadar köle ticareti yapılmış, fukaralığın üst seviyede olduğu bu ülkede; gözlerde öfke ve isyanın olmaması çok etkileyiciydi.
Tanzanya, bağımsızlığını kazandıktan sonra hızlı bir eğitim kampanyası başlatmış. İlk yıllarda sosyalist sistemin etkisiyle devlet eliyle yürütülen eğitim faaliyetleri son yıllarda özel sektöre, topluluklara ve dini organizasyonlara açılmış.
Temel eğitimde 8 milyon öğrenci var. 900 bini mezun oluyor, 500 bini ortaokula devam ediyor, mezunlardan 300 bini liseye başlıyor, onun da 33 bini üniversiteye giriyor. Yani müthiş bir eleme söz konusu.
İlk ve orta öğretim zorunlu ve 3 yaşında başlıyor 7 yıl sürüyor. Lise burada iki yıl.
Üniversiteye girmek zor değil ama mezun olmak zor. Bu yüzden varlıklı öğrencilerin çoğu yurtdışına gidiyormuş. Çok başarılılar da zaten burs buluyorlarmış.
Temel eğitim yerel dilde, lise ve üniversiteler ise İngilizce
Dershane yok ama etüt merkezleri var. Merkezi giriş sınavı yerine merkezi lise bitirme sınavı var ve üniversiteye girişte o etkili oluyor.
Zanzibar’ın mahallelerinin birinde bir okulu ziyaret ettik. Okul, dar bir holü andıran bir yapının içinde cam, kapı yok. Çocuklar önce bizi görünce çekindiler kaçıştılar ama sonra dost selamını dünyanın her yanındaki çocuklar gibi doğru algılayıp etrafımıza doluştular.
Bir kalemle bile kolaylıkla mutlu olabilen çocuklara ve onların yokluk içindeki neşelerine hayran kaldım. Türkiye’ye dönünce bolluk içinde zorla okuyan çocukların şükredecek çok şeyleri olduğunu fark ediyorsunuz.
Onca yokluğa rağmen yaşanılan hayatları hatırladığımızda, her alınamayan terfi, para, trafik sorunu, gereksiz kavga, öfke ve endişe hakuna matata oluveriyor.
Banu Uzkut Onuk
