Değerlilik ve yeterlilik duyguları ancak çocuğun temel güçlerine ve temel özgürlüklerine yeterince saygı gösterilmesiyle gelişir. Çocuklar sevildiklerini ve kendilerine değer verildiğini ancak o zaman anlayabilirler. Çocukların doğasında olan yedi temel güç şunlardır:
1- Algılama gücü
2- Yorumlama gücü
3- Hissetme gücü
4- Arzulama gücü
5- Hayal etme gücü
6- Yaratıcılık gücü
7- Sezgi gücü
Algılama ve yorumlama güçlerinden evvelki yazımda bahsetmiştim. Hissetme ve arzulama güçlerineyse geçen yazımda değinmiştim. Bu ayki yazımda Hayal etme ve yaratıcılık güçleri üzerinde duracağız.
5- Hayal Etme Gücü
Hiç düşündünüz mü, hayal gücü olmasaydı insanlık bugün nerede olurdu? İnsanlığın gelişiminde önemli olduğu gibi bireyin gelişiminde de hayal etme gücü çok önemlidir.
Hayalleri yetişkinler tarafından saçma bulunduğunda, çocukların hayal güçleri de örselenir. Çocuk, hayallerini paylaşmamaya ya da kendisinde tuhaflık olduğunu düşünmeye başlar. Çocuklukta doğaüstü güçlere sahip kahraman hayalleri kurulabilir. Bunda bir tuhaflık yoktur. Ebeveynler çocuklarının hayallerine saygı göstermeli ve ne kadar saçma gelirse gelsin hayallerine eşlik etmelidir. Böylece tehlike içeren bir hayal varsa gözlemleme şansı da olacaktır. Zaten çoğu zaman çocuklar da hayallerinin gerçek olmadığının, oyun olduğunun farkındadırlar.
Hayal kurmaları engellenen çocuklar, büyüdüklerinde ya gerçeklerden tamamen kopuk halde hayal dünyasında yaşarlar ya da hayal etmekten tamamen vazgeçerler. Her ikisi de sorumluluk almaktan kaçmaktır. Nasıl bir gelecek istediklerini hayal etmez, amaçsız ve sıkıcı bir hayatta oradan oraya savrulurlar.
Avusturyalı sporcu Felix Baumgartner, dünyanın merakla beklediği ‘’uzaydan atlayışını” 39 bin metreden başarıyla gerçekleştirdi. Felix bunu beş yaşındayken hayal etmiş ve resmetmiş. Bu hayali örselenmemiş ve gerçekleşme olanağı bulmuş.
Kendimize hedefler belirleyip, bunları gerçekleşmiş gibi hayal etmekle bu gücümüzü güçlendirebiliriz. Hayal etmek yeni imkânlara bakabilme yeteneğidir.
Hayal kurmak bizi hayalde yaşatır, hayal etmek ise bizi hedefe taşır.
6- Yaratıcılık Gücü
İnsanın doğasında yaratıcılık vardır. Çok yaratıcı olmalarına rağmen hiçbir şey başaramamış insanlar olduğu gibi, çok çalışarak yaratıcılıklarını geliştirmiş ve başarıyı yakalamış insanlar da vardır.
Çocuklukta karşılaşılan sağlıksız yaklaşımlar, yetişkinlikte bu gücümüzden yararlanmamızı engeller.
Koçluk görüşmelerinde bazen sorunlarına hazır reçete ile çözüm isteyenler oluyor. Çözüm üretilmesinde kendi yaratıcılıklarından yararlanabilecekleri akıllarına bile gelmiyor. Koçlukta çocuklara ya da yetişkinlere hayatları ile ilgili ne yapılması gerektiğine dair hiçbir şey söylenmez. Sadece kendi yaratıcılıkları, koçluk teknikleri ile harekete geçirtilir. Koçlar sadece kendinizi geliştirip dönüştürmeye ve böylece sorunlarınızın üstesinden kendinizin gelmesine katalizör olabilir.
Çocukların yaratıcılığının gelişmesinin önündeki en büyük engel, ebeveynin sabırsızlığıdır. Çocuğun karşılaştığı her zorlukta hemen çözüm bulurlar. Hâlbuki çözümü çocuklarının bulması için sabır göstermeleri gerekir. Çocuklar zaten kendi buldukları çözümü daha kolay uygularlar, üstelik çözümleri de yetişkinlerinkilerden daha yaratıcıdır. “Karşılaştığım sorunları çözmek için yeterliyim” mesajını da böylece alırlar. Ebeveynler, çocuklarına rehber olup sadece yol göstermelidir, dikte etmemelidir.
Yaratıcılığın gelişmesine diğer bir engel de hazır oyuncaklardır. Zaten bu yüzden çocuklar oyuncaklarından çabuk sıkılırlar. Kendi yarattıkları oyuncakları tercih ederler.
Çocuklukta yaratıcılıklarının sınırlı olduğuna inandırılan yetişkinler, yapabilecekleri birçok şeyi yapabilecekleri halde yapmaya teşebbüs etmezler. Buna “öğrenilmiş çaresizlik” denir. Çocuklukta yaratıcılığın önüne set çekilmişse, yetişkinlikte yetersizlik duygusu yaşanması normaldir.
Yaratıcılığını kullanamayan bir insanın hayatı başarısızlıklarla geçmeye mahkûmdur. Yaratıcı potansiyelimizin farkına varmadan, ne tür bir hayatı kaçırdığımızı bilmeden tüketiriz ömrümüzü.
“Evrenin bizi saran ve meydana getiren muazzam bir enerji denizi olduğunu düşündüğünüzde, yaratıcılığınızı açığa çıkararak, batıp çıkmaktan kurtulacak ve ekosistemin daha işlevli, daha bilinçli ve işe yarar bir parçası haline geleceksiniz.” (Julian Cameron, İçinizdeki Yaratıcıyı Keşfedin)
