Kolay ezberleyebilmek ve güçlü bir hafızaya sahip olmak sanırım hepimizin arzusu. Beynimizi kaslarımız gibi geliştirebileceğimizi biliyoruz. Bir bilgiyi ilk kez öğrendiğimizde kafamızın içinde ince bir bellek kayıt ağı (sinir ağı/nöral network) oluşur. İlk kayıt ağını güçlü bir şekilde oluşturmamız hatırlama performansımızı etkiler. İyi kaydedemediğimiz bilgiyi iyi hatırlayamayız. Bellek, önce bilgiyi kısa süreli hafızaya kaydeder, sonra depolayarak uzun süreli hafızaya alır. Bilginin bellekte tutunmasını iki aşamada da güçlendirmeliyiz.
Öncül egzersizler yapmak
Ezberlenecek metne ya da işlenecek ders konularına önceden göz atmak; gözümüzle hayali küçüklü büyüklü yatay sekizler çizmek gibi teknikler beynimizi yeni bilgilere hazırlar. Önden çalışarak bilgileri daha hızlı ön hafızaya kaydedebiliriz.
Öğrenirken farklı duyu organlarını kullanmak
Ezberlemek ve öğrenmek için hepimiz farklı yöntemler seçeriz. Temelde üç çeşit “birincil öğrenme yolu” vardır: İşitsel kişiler mp3’lerine kaydedip defalarca dinleyerek; görsel kişiler renkli kalemlerle yazıp gözlerinin önünde tutarak ve kinestetik kişiler tekrar tekrar yazarak daha kolay öğrenip hatırlarlar. Birincil öğrenme yollarımızı kullanarak bir bilgiyi kısa süreli hafızaya rahatlıkla alabiliriz ama kalıcı hafızaya alabilmek için mümkün olduğu kadar çok duyumuzu kullanmamız gerekir. Anlatarak, dinleyerek, görerek ve dokunarak öğrendiğimizde kazandığımız bilgiler hafızamızda daha kalıcı olur. Bir konunun olabildiğince farklı duyu organı kullanarak kaydının oluşturulması hatırlamayı o kadar kolaylaştırır.
Tekrar etmek
Öğrenilen bilginin unutulmaması için yirmi dört saat içinde tekrar edilmesi gerekir. Tekrar edilmezse bilgilerin yaklaşık yüzde yetmiş beşi ilk yirmi dört saat içinde unutulur. İlk tekrarın ardından kırk sekiz saat sonra ikinci tekrar, bir hafta içinde de üçüncü tekrar yapılarak bilgiyi uzun süreli hafızaya alabiliriz. Derslerini günü gününe tekrar eden öğrenciler bu yüzden sınav önceleri çok daha az çalışarak daha yüksek notlar alırlar.
Beslenme
Hafızamızı güçlendirmek için basit şekerden uzak kalmalı, mümkün olduğunca B12 vitamini ağırlıklı beslenmeliyiz. B12 vitamini (Kobalamin) vücutta oksijen taşıyan ve alyuvarlarda yer alan hemoglobin için şart olan bir maddedir ve hem büyüme hem sinir sistemi fonksiyonlarında önemli görevlere sahiptir.
Derin nefes ve suyun önemi
Vücuda alınan oksijenin yüzde yirmi beşini beyin kullanır. Öğrenirken bol su içerek ve doğru nefes alarak beynimize daha fazla oksijen ulaşmasını sağlayabiliriz. Nefes çalışmalarıyla hem toksinlerin dışarı atılmasını, hem de kaygı ve stresin azalmasını sağlamış oluruz. Derin yogik nefes (karın, diyafram ve göğüs sırasıyla nefes alarak tamamen şişirilir ve nefes verirken sırasıyla yavaşça boşaltılır) çalışmasını yatmadan önce, ders çalışma öncesi, sözlü/yazılı sınav öncesi ve stresli durumlarda uygulayabiliriz.
Sağlıklı uyku
Uykuda beynimiz bilgisayar gibi bilgileri arşivleyip kalıcı hafızaya yerleştirir. Sağlıklı derin uyku çok önemlidir çünkü uyurken salgılanan bazı hormonlar unutmayı en aza indirir. Televizyon açık uyumak bu yüzden sakıncalıdır.
Yapılan bir araştırmada, bir grup öğrenci önce televizyon seyrediyor sonra ders çalışıyor ve yatıyor, diğer grup ise önce ders çalışıyor, sonra televizyon izleyip yatıyor. İlk gruptaki öğrencilerin başarısı çok daha yüksek çıkıyor.
Uyumadan önce beynin en son meşgul olduğu konuya dikkat etmeliyiz. Beynimiz aldığı bilgilerin arşivlemesini uykuda yaptığı için, uykuya dalmadan önceki kırk beş dakika önemlidir. Ezberlemek istediğimiz bilgiler bu zamanda tekrar edilir, sabah kalkar kalkmaz da ilk on beş dakika içinde tekrar göz atılabilirse, kalıcı hafızamızda yer alması daha kolaylaşır.
Kinesiyoloji teknikleri
Beden/zihin/ruh sağlığıyla ilgili her konuda olduğu gibi, hafızamızı güçlendirmek için de Nil Gün’ün Bedenin Bilgeliği kitabı ve DVD’si önemli bir kaynak. Aşağıdaki egzersizi hafızamızı güçlendirmek için yapabiliriz.
Önce sol avucunuzu -parmaklarınız başınızın tepesine gelecek şekilde- başınızın sol tarafına koyun. Sağ elinizi göğsünüze koyarak dört kez derin nefes alın. Ardından, sağ elinizi göğsünüzde tutmaya devam ederken, sol avucunuzu parmaklarınız başınızın üzerinde olacak şekilde alnınıza koyun. Dört derin nefes alın.
Bu sefer sol elinizi göğsünüze koyun, sağ avucunuzu parmaklarınız başınızın tepesine gelecek şekilde başınızın sağ tarafına koyun ve dört derin nefes alın. Sol eliniz göğsünüzde kalmaya devam ederken, sağ avucunuzun parmaklar başın tepesine gelecek şekilde başınızın arkasına koyun. Dört derin nefes alın.
Kulaklarınızı tepeden başlayarak aşağıya kulakmemesine kadar çekin. Kulak arkası masajı yapın. Boynu sıvazlayarak ellerinizi omuzlarınızda bir süre tutun.
Yeni bilgileri daha rahat alacağınızı göreceksiniz.
Doğru bilgilerin ve pozitif mutlu anıların hafızamızda uzun süre kalması dileğiyle…
Banu Uzkut Onuk
Aile ve Öğrenci Koçu, Eğitmen
banu@kuraldisi.com
