Çağın alışkanlığı sigara, dünyada önlenebilir ölüm nedenlerinin başında gelmektedir. Keyif anlarında, dostlarla muhabbet ederken, kısa iş molalarında, keyfimiz kaçtığında, moralimiz bozuk olduğunda kısacası içmek için daima bahane bulabileceğimiz, kendimizi olduğu kadar çevremizi de etkileyen son derece zehirli bir maddedir. Sigara tiryakiliği, en ölümcül toplumsal zehirlenme olayıdır. Uyarılar, yaptırımlar ve bilinçlendirme kampanyalarının gün geçtikçe artmasına rağmen, sigara halen dünya üzerinde sıklıkla kullanılmaktadır. İnsanların sigaranın zararlarını bilmelerine rağmen neden bir türlü bırakamadıkları günümüzün en çok araştırılan ve tartışılan konuları arasındadır. İnsanlık, kendine ve çevresine verdiği birçok zararın ne olduğu ve nasıl engellemesi gerektiğini bilmesine rağmen herhangi bir şey yapmayarak, ciddi hasarlara yol açmaktadır. Kendimiz ile ilgili zayıflıklarımızı öğrendikçe etrafımızdaki doğanın kötü bir parçası olduğumuzu bilmek utanılacak bir durum değil midir?
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre dünyada sigara kullanımına bağlı yılda yaklaşık 5 milyon ölüm gerçekleşmekte, 2030’a kadar da bu rakkamın 8 milyona çıkması beklenmektedir. Ülkemizde her yıl sigaranın yol açtığı sağlık sorunlarının 70-100 bin kişinin ölümüne neden olduğu tahmin edilmektedir. Bu rakam trafik kazalarından kaynaklanan ölümlerin 15 katından fazladır. Tütün üreten bir ülke olmasının da etkisiyle ülkemizde tütün kullanımı oldukça yüksektir; bu yüzden ülkemiz dünyada en çok tütün kullanılan ülkeler içinde onuncu sıradadır. İçtiğimiz her sigarada vücut için zehirli, kanser yapıcı ya da kanserin ortaya çıkmasını kolaylaştırıcı 4000’den fazla kimyasal madde bulunmaktadır. Bunlardan 80’den fazlasının doğrudan kansere neden olduğu ispatlanmıştır.
Kişisel zararları kısa tutup sigaranın çevreye, çevredeki kullanmayan canlılara ve ekonomiye olan etkilerini tartışmak asıl konumuz. Yılda ölen 100 bin kişiden 90 bini sigara kullanıcısı iken kalan 10 bini sigara içmediği halde, sigara içimine maruz kaldığı için ölmektedir. Yapılan bir araştırmada sigara tiryakilerinin %90’ının evde sigara içtiği, %60’ının ise çocuklarının yanında sigara içmekten kaçınmadığı tespit edilmiştir. Evde bulunan diğer canlıların durumu zaten hiç düşünülmemektedir. Türkiye’de yaklaşık 20 milyon sigara kullanıcısının yılda toplam 6 milyar dolar sigara harcaması bulunmaktadır. Yapılan bir araştırmada sigaranı yol açtığı hastalıkların tedavisi, işgücü kayıpları, kazalar, yangınlar gibi nedenlerle her 1 liralık sigara harcamasına karşı 2 liralık ek toplumsal maliyet getirdiği hesaplanmıştır. Sigara üretiminde harcanan enerji ve kaynaklar ile sigara atıklarının zararları yine milyarlarca dolar kaybetmemize neden olmaktadır. Peki, nasıl önlem alabiliriz? Bireysel olarak neler yapabiliriz hiç düşündük mü? Hepimizi tehdit eden bu sorunla mücadele aslında zor değil. Biraz sabırlı ve istekli olmak yeterli.
Sigara başlama yaşıyla mücadele hepimizin öncelikle ilgilenmesi gereken bir konu. 13-14 yaşına kadar düşen ortalama, potansiyel bir tehlikenin habercisi. Çocuklarımıza ve gençlerimize daha hareketli, doğaya dönük ve gerçekleri bilmelerini sağlayacağımız bir bakış açısı ile yaklaşmalıyız. Sigarayı onlara tanıtıp, bir heves uğruna başlayıp sonra başına nasıl dertler açacağını etraflıca anlatmamız gerekiyor. Ev içinde sigara ile mücadele ekibi gibi ailecek hareket edip yapılan işten çocuğunuzun keyif almasını sağlayınız. Sigaraya başlamış çocuğunuzu baskı altına almayıp, sigarasız tarafta olması için onu özendirecek güzel aktiviteler yapınız. Sigara ile mücadele için ona ufak görevler veriniz. Sigaranın yerini tutacak başka faaliyetlere özendiriniz. Örneğin spor güzel bir çözümdür.
Yetişkinlerde, ileri seviye bağımlılar hariç diğer sigara kullanıcıları kolaylıkla sigarayı bırakabilir. Çoğunluğu ortama uyum sağlamak için veya o an yapacak başka bir şey olmadığı için sigara içen sosyal içicilerdir. İnsan, işine gelince, sigaradan daha ciddi bağımlılık ve alışkanlıklardan bile kurtulabilmektedir. Emin olun çoğunlukla sadece istemek yeterli olacaktır. İleri seviye bağımlılar için profesyonel destek şarttır ve başarı oranı yüksektir.
Yeni yıla girmemize özellikle kendimiz ve çevremiz için güzel bir karar verip sigarayı bırakabiliriz. Bu sayede kendi sağlığımız, çevremizin sağlığı, bireysel ve toplumsal ekonomi ve doğa için çok önemli bir adım atmış olacağız. Bulunduğunuz yerde sigara içicilerinin sınırlı alanları kullanmaları konusunda ısrarcı olun. Restoranlarda sigara içicileri için dışarıda oturmayın. Özellikle kış aylarında ısıtıcıların harcadığı enerjiyi düşünün. Eskiden çoğumuzun etrafında görülen sigarayı bıraktırmaya çalışan yaşlı amcalar ve teyzeler gibi siz de sigara içenleri rahatsız edin. Emin olun onlar da kurtulmak istiyorlar. Biraz desteğiniz yeterli olacaktır. Sigarayı bırakanlara desteğiniz büyük olsun. Bu şekilde çevrenizden de sigaranın etkisini uzaklaştırmış olacaksınız. Daha sağlıklı, daha temiz ve daha güzel günler için sigara ile savaşmak bizim en önemli toplumsal görevlerimiz arasındadır. Lütfen kendi üzerinize düşen görevi siz de yerine getirin.
Mutlu yıllar.
